NASA, Curiosity keşif aracını Mars’a göndermek için hazırlarken, onun sadece birkaç sene boyunca çalışacağını ve ardından ömrünü dolduracağını düşünüyordu.

Ancak bu araç beklenmedik şekilde dayanıklı çıktı. Pilleri ve mekanik aksamı, üretim sırasında ön görülen ömrü fazlasıyla aşarak hala çalışmaya devam ediyor. Fakat elbette bu başarıda, aracı özenli şekilde kullanıp ömrünü uzatmak için de farklı operasyonlar düzenleyen NASA ekibinin payı yadsınamaz.

Curiosity keşif aracı on üç yıl önce Mars’a, özellikle de Gale kraterinin içine indi. Başlangıçta Kızıl Gezegen’e iki yıllık bir görev için gönderilmişti, ancak göreve başladıktan sadece birkaç ay sonra, çalışması süresiz olarak uzatıldı ve 13 yıldır da sorunsuz olarak işine devam ediyor.

Bugün keşif aracının birçok hedefi var ve bunların çoğu, bilim insanlarının Mars’ta geçmişte yaşam olup olmadığını belirlemelerine yardımcı olmayı amaçlıyor. Hala operasyonel ve bilimsel çalışmalar yürütürken, NASA’nın çalışmaya devam edebilmesi için ayarlamalar yapması ve yeni yetenekler kazandırması gerekti.

Peki 13 yıllık bu başarı nasıl mümkün oldu?

NASA Jet Tahrik Laboratuvarı, keşif aracının inişinin 13. yıl dönümünü kutlayan yeni bir gönderide, Curiosity ekibinin uygulamak zorunda kaldığı güncellemeleri ayrıntılı olarak açıkladı.

Ekip, öncelikle keşif aracının günlük güç bütçesini büyük bir özenle yöneterek, aracının işini yapmasını ve daha uzun süre dayanmasını sağlıyor. Curiosity, enerji üretmek için bozunan plütonyum peletlerine dayanan Çok Amaçlı Radyoizotop Termoelektrik Jeneratörü (MMRTG) adlı bir güç sistemi kullanıyor. Plütonyum zamanla bozundukça, sistemin keşif aracının pilini şarj etmesi giderek daha uzun sürüyor.

İşte bu nedenle ekip, pilleri kullanan her cihazı titizlikle hesaba katıyor. Curiosity’nin görevlerini birleştirerek, keşif aracının aktif kalma süresini kısaltıyor ve böylece enerji tüketimini de azaltıyorlar. Harcanan enerji karşılığında da maksimum keşif görevi yerine getirmesi sağlanıyor.

Örneğin, yer ekibi Curiosity’ye robotik kolunu sürerken veya hareket ettirirken tek tek görev yapmak yerine yörünge aracıyla konuşmasını söylüyor. Keşif aracı görevlerini erken tamamlarsa, erken uyuyup ertesi gün için şarj olabiliyor ve JPL, bunun MMRTG’nin ömrünü en üst düzeye çıkardığını söylüyor.

Curiosity daha kaç yıl görev yapacak bilemiyoruz, çünkü tek sorun piller değil. Mars’ın acımasız atmosferinde, aracın dış yüzeyi, paletleri, teknik ekipmanı da zamanla aşınıyor ve parçalanıyor. Ne yazık ki, onu hangara çekip parçalanan paletlerinin yerine yeni parçalar takmak mümkün değil. Bu yüzden, ya piller ölene kadar, ya da teknik ekipmanları acımasız kum fırtınalarında veya yakıcı güneş altında parçalanana kadar çalışmaya devam edecek.