ChatGPT, Grok ve sayısız modern yapay zeka aracı bugün hayatımızın bir parçası olsa da, sohbet robotlarının kökleri aslında çok daha eskiye, 90’lı yıllara kadar uzanıyor. Bu erken dönem botlarından bazıları, Microsoft’un trajikomik sonuyla hatırlanan Tay’i gibi, tarihe karıştı. Ancak bir zamanlar inanılmaz derecede popüler olan, günümüzdeyse adı neredeyse hiç anılmayan bir öncü var: A.L.I.C.E.

Alicebot olarak da bilinen bu tarihi sohbet robotunun tam adı, Yapay Dilsel İnternet Bilgisayar Varlığı (A.L.I.C.E.) anlamına geliyor. İlk kez yaklaşık 30 yıl önce, Kasım 1995’te hayata geçirildi. Elbette, “hayata geçti” ifadesi modern AI standartlarına göre yetersiz kalır; zira Alice, bugünkü karmaşık yapay zekaların aksine Turing testini geçemeyen basit bir doğal dil sohbet robotuydu.

Alice’in çalışma prensibi, sezgisel desen eşleştirme yöntemine dayanıyordu. Basitçe anlatmak gerekirse, kullanıcıdan gelen girdiyi okur, bu sorguyla eşleşen bir kalıp bulmak için bilinen bir veri tabanını tarar ve bu kalıba uygun önceden belirlenmiş bir yanıt sunardı.

Alice, Richard Wallace tarafından geliştirilen Yapay Zeka İşaretleme Dili (AIML) kullanılarak, diğer geliştiricilerin üzerine inşa edebileceği bir çerçeve olarak tasarlandı. Bot, modern AI’lerin yaptığı gibi gösterişli şeyler yapmıyordu, ancak o dönem için yenilikçi ve oldukça gelişmişti.

Bir sohbet arkadaşı olarak Alice

Alice’in temel amacı, genç bir kadının yaşı, hobileri ve diğer ilgi alanları hakkındaki sorulara yanıt vererek insan etkileşimini simüle etmekti. Tıpkı günümüzde birçok insanın kişisel konular, hobiler veya iş dışı görevler için ChatGPT’ye güvenmesi gibi, Alice de başlangıçta kullanıcıların kişisel meseleleri tartışmak için kullandığı bir sohbet robotuydu.

Alice, insan gibi görünen yapay zeka tabanlı programları öne çıkarmaya adanmış yıllık bir yarışma olan Loebner Ödülü‘nde de büyük başarılar elde etti ve 2000, 2001 ve 2004 yıllarında bu ödülü kazandı.

Alice’in bu başarısı, popüler kültüre de ilham verdi. Yönetmen Spike Jonze, Joaquin Phoenix’in canlandırdığı, bir insanın sanal bir sohbet robotuna aşık olduğu 2016 yapımı “Her” filminin ilham kaynağı olarak doğrudan A.L.I.C.E.’ı gösterdi.

Alice’e ne oldu?

Günümüzde Alice, artık eskisi gibi aktif olarak kullanılmıyor. Bunun en büyük nedeni, onu çalıştırmak için özel bir AIML yorumlayıcısına ihtiyaç duyulması ve modern AI altyapılarının bu tür bir kısıtlamayı aşmış olması.

Ancak Alice’in hayatı sona ermiş olsa da, günümüzde deneyimlediğimiz çevrimiçi yapay zeka sohbet robotlarının yolunu açan tartışmasız bir öncü olduğu kesin. Alice’in açık kaynak kodunu halen Richard Wallace’ın GitHub sayfasından indirebilirsiniz.