ABD’de bir federal mahkeme, yapay zeka alanında emsal niteliğinde bir karara imza attı. Kaliforniya Kuzey Bölgesi Yargıcı William Alsup, Anthropic’in yapay zeka modellerini yazarların izni olmadan yasal yollardan satın alınmış kitaplar üzerinden eğitmesinin “adil kullanım” kapsamında değerlendirilebileceğine hükmetti. Bu, AI sektörünü yakından ilgilendiren ilk büyük yasal kazanımlardan biri olarak öne çıkıyor.

Ancak karar yalnızca Anthropic’in kendi satın alıp dijitalleştirdiği fiziksel kitaplarla sınırlı tutuldu. Yani korsan yollardan elde edilen dijital kitaplar bu kapsam dışında bırakıldı.

Korsan Kitaplar İçin Ayrı Dava Yolda

Yargıç Alsup’un kararında dikkat çeken bir diğer unsur ise, Anthropic’in internetten indirilen milyonlarca korsan kitap nedeniyle ayrıca yargılanması gerektiği yönündeki ifadesi oldu. Bu karar, yapay zekâ modellerinin içerik üretirken telif hakkını ihlal edip etmediği konusunu doğrudan ele almıyor. O tartışma, başka davalarda gündeme gelecek gibi görünüyor.

Davayı Hangi Yazarlar Açtı?

Davacılar arasında Andrea Bartz, Charles Graeber ve Kirk Wallace Johnson gibi tanınmış yazarlar yer alıyor. Üçlü, Anthropic’in Claude AI adlı modellerini izinsiz içeriklerle eğittiğini iddia ederek geçtiğimiz yıl dava açtı. Bu karar, gelecekte benzer telif davalarında nasıl bir yol izleneceğine dair önemli ipuçları sunuyor.

Fiziksel Kitabın Dijitale Dönüşümü Adil Kullanım Sayıldı

Yargıç Alsup’un kararında özellikle dikkat çeken bir detay, fiziksel kitapların taranarak dijitalleştirilmesi ve yapay zekâ eğitiminde kullanılması ile ilgili oldu. Anthropic’in, yasal yollardan satın aldığı basılı kitapların ciltlerini çıkararak, sayfaları kesip tarayıp dijital arşive aktarması, yargıca göre “yeterince dönüştürücü” bir işlem olarak değerlendirildi.

Alsup şu benzetmeyi yaparak görüşünü pekiştirdi:

“Yazarların şikâyeti, öğrencilere nasıl iyi yazacaklarını öğretmenin, gelecekte rakip eserlerin ortaya çıkmasına neden olacağı endişesine benziyor. Oysa Telif Hakkı Yasası, yazarı rekabetten korumak için değil; yaratıcılığı ve bilgi üretimini teşvik etmek için vardır.”

Korsan İçerik Adil Kullanım Dışında

Anthropic açısından her ne kadar olumlu bir karar çıksa da, mahkeme korsan içerik konusunu dışarıda tutuyor. Yargıç Alsup, şirketin elindeki korsan kopyaların eğitimin parçası olup olmadığına bakılmaksızın, bu durumun “adil kullanım” sayılmadığını açıkça belirtti.

Şu dikkat çekici ifadeye de yer verdi:

“Sanıkların, bu korsan kopyaları neden indirdiğini açıklamakta zorlanacağını düşünüyorum. Zira yasal yollarla bu eserlere ulaşma imkânı varken, neden korsan kaynaklardan faydalanıldığı makul bir şekilde gerekçelendirilemiyor.”

Mahkeme, korsan kitaplarla ilgili ayrı bir duruşma yapacak ve bu içeriklerin kullanımının yol açtığı zararları ayrıca değerlendirecek.

Anthropic Cephesinden Açıklama

Anthropic sözcüsü Jennifer Martinez, alınan kararı şu sözlerle değerlendirdi:

“Mahkemenin, yapay zekâ modellerimizi eğitme sürecimizin dönüştürücü olduğunu kabul etmesinden memnuniyet duyuyoruz. Telif hakkının esas amacı olan yaratıcılığı teşvik etme doğrultusunda hareket ettik. Amacımız çalışmaları kopyalamak değil, farklı ve yeni bir şey ortaya koymaktı.”