Kızıl Gezegen’de daha önce hiç görmediğiniz bir yolculuğa çıkmaya hazır olun. Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Mars Express uzay aracından alınan verileri kullanarak hazırladığı nefes kesen animasyonda, izleyicileri Mars yüzeyindeki labirent benzeri, devasa bir kanyonun üzerinden uçuruyor.

Bu etkileyici sanal tur, suyun milyarlarca yıl önce Kızıl Gezegen’in jeolojisini nasıl şekillendirdiğine dair hayranlık uyandıran detayları da görmemizi sağlıyor.

ESA yetkilileri, Mars Express‘in yüksek çözünürlüklü stereo kamerasından (HRSC) elde edilen görüntüleri temel alarak oluşturulan bu animasyonun, izleyicileri “suyun oyduğu kıvrımlı kanallar, erozyona direnmiş adacıklar ve engebeli bir arazi labirenti” üzerinde büyüleyici bir uçuşa çıkardığını belirtiyor.

Bu sanal yolculuğun merkezinde, Shalbatana Vallis adı verilen, tam 1.300 kilometre uzunluğundaki devasa bir çıkış kanalı bulunuyor. Bu kanal, Xanthe Terra‘nın yüksek yayla bölgesinden, Chryse Planitia‘nın daha düz ovalarına doğru uzanıyor. Bilim insanları, milyarlarca yıl önce bu kanaldan muazzam miktarda suyun aktığını ve bu suyun, bugün videoda gördüğümüz geniş ve derin oyulmuş vadi yapılarını oluşturduğunu düşünüyor. Bu oyulma, muhtemelen volkanik faaliyetler sırasında yeraltı buz birikintilerinin erimesiyle meydana gelen yıkıcı sel olaylarının bir sonucuydu.

Tur, aynı zamanda Mars yüzeyine çarpan bir uzay kayası tarafından oluşturulmuş, 100 kilometre genişliğindeki görkemli bir çarpma kraterinin manzarasıyla sona eriyor.

“Mars İkilemi” sınırında bir uçuş

Alman Uzay Ajansı (DLR) tarafından finanse edilen kamera ekipmanlarının verilerine göre, bu bölgeye verilen Xanthe Terra ismi, “altın sarısı toprak” anlamına geliyor. DLR yetkilileri, dikkatli izleyicilerin sanal uçuşun, Mars’ın güney yaylalarındaki kraterlerin, kuzey ovalarındaki giderek daha düz arazilere dönüştüğü gizemli bir sınır olan “Mars ikilemi sınırını” geçtiğini fark edeceğini belirtiyor.

Araştırmacılar, gezegenin bir tarafının neden diğerinden daha yüksek ve kraterli olduğu bu “ikilemin” neden var olduğundan hala emin değiller. Mars Express kamerası ise, daha geniş yaşam arayışı görevinin bir parçası olarak Mars’ın jeolojik yapısını araştırmaya devam ediyor.

Yirmi yıllık görev: Mars Express’in dayanıklılığı

Aslında yalnızca iki yıl sürmesi beklenen görevi için 2003 yılında Kızıl Gezegen’e ulaşan Mars Express, beklenenin çok ötesinde bir dayanıklılık sergiledi. Yirmi yılı aşkın hizmet süresi boyunca uydunun bilimsel katkıları sayesinde defalarca görev uzatması aldı. ESA yetkilileri, 2023 yılında bu uzun soluklu görev hakkında, “Yaşlandığını hissetse de, Kızıl Gezegen’in üzerindeki örtüyü kaldırmaya devam ediyor ve bu da kendi evimiz (Dünya) hakkındaki anlayışımız için önemli sonuçlar doğuruyor” ifadelerini kullanıyor.