Tıp dünyası, görme kaybı yaşayan milyonlarca insan için umut verici bir dönüm noktasına daha ulaştı. Bilim insanları, makula dejenerasyonu (AMD) nedeniyle görme yetisini yitiren hastaların yeniden okumasını sağlayan, gözün arkasına yerleştirilen kum tanesi büyüklüğünde bir biyonik çip geliştirdi.

Sadece 2 mm x 2 mm boyutlarında ve bir insan saç telinin yarısı kalınlığında olan bu öncü implant, kamerayla donatılmış özel bir artırılmış gerçeklik (AR) gözlüğüyle birlikte çalışıyor. University College London’dan Profesör Mahi Muqit, bu gelişmeyi yapay görme tarihinde yeni bir dönem olarak adlandırdı.

İmplantın uygulandığı ilk hastalardan biri olan Sheila Irvine, yaşadığı deneyimi “çok heyecan verici” olarak nitelendirdi ve “Bir harf görmeye başladığımda çok heyecanlandım” sözleriyle duygularını dile getirdi.

Profesör Muqit, “Kör hastalar daha önce hiç yapılmamış anlamlı bir merkezi görme restorasyonuna kavuşabiliyorlar. Okuma yeteneğini geri kazanmak, yaşam kalitelerinde büyük bir iyileşme sağlıyor ve onların özgüvenlerini yeniden kazanmalarına yardımcı oluyor” diyor.

Çip nasıl çalışıyor?

İki saatten kısa süren bir cerrahi operasyonla gözün retina tabakasına yerleştirilen bu çip, görme sürecini taklit eden sofistike bir sistemin parçası. Çip, Neuralink’in kurucularından Max Hodak tarafından kurulan Science Corporation tarafından üretildi. Sistem, dört aşamalı karmaşık bir süreçle çalışıyor:

Görsel Bilgi Toplama: Hasta, merceğin önünde ışığı algılayan bir kamera içeren özel bir AR gözlük takıyor.

Sinyal Dönüşümü: Bu görsel bilgi, elde taşınabilen bir mini bilgisayara aktarılıyor ve burada kızılötesi desenlere dönüştürülüyor.

Göz İçi Yansıtma: Kızılötesi ışınlar gözlüğe geri iletilerek hastanın gözüne yansıtılıyor ve retinanın arkasındaki implanta çarpıyor.

Görme Olarak Yorumlama: Retina implantına çarpan kızılötesi ışık, göz hücrelerinden geçerek beyne ulaşan elektrik sinyallerine dönüştürülüyor ve beyin bu sinyalleri görme olarak yorumluyor.

Sistemin sunduğu ek bir özellik ise, elde taşınabilen bilgisayarda bulunan yakınlaştırma fonksiyonu sayesinde hastaların harfleri kolayca büyütme imkanına sahip olması.

İlk testler umut veriyor

Uluslararası bir ekip tarafından beş ülkedeki 17 hastanede test edilen sistemde, tamamı AMD nedeniyle merkezi görme kaybı yaşayan 38 hasta yer aldı. Ameliyattan yaklaşık bir ay sonra çip aktive edildi ve hastalar, cihazı kullanmayı öğrenmeleri için bulmaca çözme veya harita okuma gibi teşvik edici görevlerle desteklenen bir “rehabilitasyon sürecine” başladı.

Ameliyattan bir yıl sonra katılımcıların yüzde 84’ü (32 kişiden 27’si), klinik açıdan anlamlı bir görme keskinliği iyileşmesi yaşadı ve sistemi kullanarak evde harfleri, sayıları ve kelimeleri okuyabildi. Hatta bazı katılımcılar ameliyattan önce görme çizelgesini hiç göremiyorken, cihazla tedavi edilenler ortalama beş satırlık bir çizelgeyi okuyabildi.

Şu an için en yaygın AMD türü olan kuru AMD’nin lisanslı bir tedavisi bulunmuyor. Ancak The New England Journal of Medicine’da yayımlanan bu bulgular, implantın pazarlanması için onay alma yolunu açıyor. Profesör Muqit, AMD hastalarının bu implantı 2027 gibi erken bir tarihte alabileceğini öngörüyor.