Yaklaşık yarım asırdan sonra insanlığın Ay yüzeyine döneceği ilk mürettebatlı görev olan Artemis 3’ün ana yüklenicisi değişebilir. Nisan 2021’de NASA, Artemis programının ilk insanlı iniş aracını sağlaması için Elon Musk’ın şirketi SpaceX ile 2,9 milyar dolarlık dev bir sözleşme imzalamıştı. Bu anlaşmaya göre SpaceX’in Starship megaroketinin modifiye edilmiş bir üst aşaması, astronotları Ay yüzeyine indirecekti. Ancak NASA, SpaceX’in geliştirme hızından memnuniyetsizliğini dile getirerek ihaleyi yeniden açıyor.

NASA geçici başkanı Sean Duffy, dün yaptığı açıklamada, “SpaceX’i seviyorum; harika bir şirket. Sorun şu ki, geride kalıyorlar. Zaman çizelgelerini uzattılar ve Çin ile yarış halindeyiz” dedi. Duffy, Artemis 3 görevinin 2028’i hedeflediğini ve bu başkanlık döneminde Ay’a gitmek istediklerini vurguladı. Bu nedenle Duffy, “sözleşmeyi açacağını” ve Jeff Bezos‘un kurduğu Blue Origin gibi diğer uzay şirketlerinin SpaceX ile rekabet etmesine izin vereceğini duyurdu.

Blue Origin, 2023 yılında 3,4 milyar dolar değerinde ayrı bir Artemis İnsan İniş Sistemi sözleşmesi kazanmış ve Blue Moon iniş aracıyla Artemis 5 görevinde Ay yüzeyine inmeyi planlıyordu. NASA’nın bu hamlesiyle Blue Origin’in Artemis 3 için de rekabete girmesi bekleniyor.

SpaceX ve Blue Origin arasındaki gerilim

NASA’nın bu kararı, Elon Musk ve Jeff Bezos arasında yeni bir söz düellosunu başlattı. Musk, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Blue Origin’in Ay’a hiç yük göndermediği gibi, yörüngeye bile yeterince faydalı yük taşımadığı yönündeki şüphelerini dile getirdi. Oysa ki Blue Origin’in dev New Glenn roketi, Ocak ayındaki ilk fırlatışında Blue Ring uzay aracının bir prototipini yörüngeye taşımıştı.

Artemis 3 görevinin planlanan lansman tarihi son birkaç yılda sürekli ertelendi. İlk olarak 2024 sonu olarak belirlenen fırlatma, Starship’in test aşamaları, uzay giysileri ve NASA’nın Orion kapsülü gibi diğer teknolojilerdeki sorunlar nedeniyle sırasıyla 2025, 2026 Eylül ve 2027 ortasına ertelenmişti. NASA Başkanı Duffy’nin son açıklaması, hedefin artık 2028 olduğunu gösteriyor.

Şu ana kadar Artemis programı, 2022 sonunda mürettebatsız Orion kapsülünü Ay yörüngesine gönderen Artemis 1 görevini başarıyla tamamladı. NASA, önümüzdeki yıl Şubat gibi erken bir tarihte dört astronotu Ay çevresinde 10 günlük bir yolculuğa çıkaracak olan Artemis 2 görevi için hazırlıklarını sürdürüyor.

Bu arada, SpaceX’in Starship’i bugüne kadar 11 yörünge altı test uçuşu gerçekleştirdi ve son iki fırlatmanın tamamen başarılı olduğu biliniyor. Ancak NASA’nın endişesinin temelinde, Çin’in de 2030 yılına kadar Ay’a astronot indirme hedefine ulaşma yolunda ciddi ilerleme kaydetmesi ve ABD’nin bu uzay yarışında geride kalma riskinin bulunması yatıyor. Artemis 3, 1972’deki Apollo 17 görevinden bu yana Ay yüzeyine ilk kez bir insanın ayak basacağı görev olacak.