İngiltere’de Bicester yakınlarındaki Dewars Çiftliği veya yerel bilim insanlarının taktığı isimle “Dinozor Otoyolu”, 166 milyon yıl öncesine ait devasa bir zaman kapsülü olarak öne çıkıyor. Bu bölge, Orta Jura Dönemi’nden kalma yüzlerce dinozor ayak izine ev sahipliği yapması sebebiyle, Dünya’nın en önemli paleontolojik alanlarından biri haline geldi.

Ancak 2025 yazında yapılan son kazılar, tüm beklentilerin ötesine geçti ve Avrupa kıtasının bilinen en uzun dinozor izi serisini ortaya çıkardı.

Bu sıra dışı alanın keşfi aslında bir taş ocağı işçisinin dikkati sayesinde başladı. İşçi, kil yüzeyinin altında fark ettiği alışılmadık tümseklerin sadece jeolojik oluşumlar olmadığını anladığında, bölgenin ne kadar değerli olduğu fark edildi. Daha sonra bu otoyol, ilk isimlendirilen dinozorlardan biri olan etçil Megalosaurus gibi türlerin de dahil olduğu pek çok canlının izlerini taşıyan bir fosil laboratuvarına dönüştü.

Paleontolojinin bir alt dalı olan iknoloji (ayak izi ve benzeri iz fosillerini inceleyen bilim dalı) için bu bölge heyecan verici bir hazine anlamına geliyordu. Ancak bölgenin tam potansiyelini ortaya çıkarmak için kapsamlı bir kazı gerekiyordu. Bu amaçla, BBC Two’nun bilim programı “Digging For Britain” sponsorluğunda, Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi (OUMNH) ve Birmingham Üniversitesi liderliğinde büyük bir bilim ekibi kolları sıvadı.

Avrupa rekoru kıran ayak izleri

2025 yazında, yaklaşık 100 kişinin çalıştığı bir haftalık yoğun kazı çalışması başladı. Ne yazık ki, aşırı sıcak hava koşulları yüzeyi adeta betona çevirdiği için ekipler oldukça zorlu bir çalışmayla karşılaştı. Ancak zorlu şartlara rağmen, kazı alanında yüzlerce yeni ayak izi keşfedildi.

Bu keşiflerin en heyecan verici olanı, tüm alan boyunca kuzeyden güneye uzanan ve her biri yaklaşık 1 metre büyüklüğünde olan dev ayak izlerinden oluşan bir yoldu. Araştırmacılar, bu yoldan yaklaşık 80 ayak izini kazıp belgelemeyi başardılar. Bu kesintisiz iz dizisi, bir sauropod (uzun boyunlu otçul dinozor) türüne ait ve toplam 220 metre uzunluğuyla, resmi olarak Avrupa’da keşfedilen en uzun sauropod izi rekorunu kırdı. Dünya rekoru ise ABD’de bulunuyor.

166 milyon yıl öncesine ait bir manzara

Oxford Üniversitesi Doğa Tarihi Müzesi Yer Bilimcisi Dr. Duncan Murdock, bu bulguların önemini vurguluyor: “Bu alandaki en heyecan verici şey, ayak izlerinin hem boyutu hem de sayısı. Artık onlarca bireyin, belki de bir sürü halinde, aynı anda bu bölgeden geçtiğine dair elimizde sağlam kanıtlar var.“

Ayak izlerinin yanı sıra, kazılar sırasında deniz omurgasızları, çeşitli bitki kalıntıları ve hatta bir timsah çenesi fosili de bulundu. Bu bulgular, 166 milyon yıl önce Oxfordshire’ın sadece karada yaşayan dev dinozorlara değil, aynı zamanda sulak alanlara ve çeşitli bir ekosisteme ev sahipliği yaptığını gösteriyor.

Dr. Murdock’un da belirttiği üzere, bu analizler sayesinde bilim insanları, dinozorların dolaştığı Orta Jura döneminde Oxfordshire’ın nasıl bir yer olduğuna dair giderek daha eksiksiz bir resim oluşturuyorlar. Hava koşulları 2025 kazılarını zorlamış olsa da, “Dinozor Otoyolu”nun hala keşfedilmeyi bekleyen pek çok sırrı barındırdığı kesin.