Geleneksel Çin tıbbında 2.000 yılı aşkın süredir yaşlanma karşıtı ve çeşitli hastalıklara çare olduğu iddia edilen bir “mucize tedaviye” olan küresel talep, Afrika’daki eşek popülasyonları için büyük bir yıkım anlamı taşıyor. Yardım kuruluşu Brooke’un son raporu, jelatin benzeri bir madde olan “ejiao” üretmek için her yıl altı milyondan fazla eşeğin vahşice katledildiği konusunda uyardı. Ejiao, eşek derilerinin kaynatılmasıyla elde ediliyor.

Çin’in hızla büyüyen orta sınıfı sayesinde ejiao pazarı, 2013’te 3,2 milyar dolardan 2021’de 7,8 milyar dolara yükseldi. Bu artan talep, özellikle Afrika’da yasadışı eşek derisi ticaretini hızla artırdı. Brooke ekipleri, eşeklerin çiftliklerden çalındığını, bitkin düşene kadar yürütüldüğünü ve sonrasında sopalarla dövülerek vahşice katledildiğini bildiriyor. Derileri soyulduktan sonra ejiao üretimi için Çin’e gönderiliyor ve ürün küresel platformlarda yasal olarak satılıyor.

Hayvan hakları derneği Brooke’un araştırması, bu ticaretin Afrika’daki eşek nüfusunu yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığını gösteriyor. Brooke’un Doğu Afrika Yöneticisi Dr. Raphael Kinoti, “Eşek derisi ticareti, tüm bir tür için varoluşsal bir tehdittir ve durdurulmalıdır” diyor.

Yasağa rağmen artan ticaret

Afrika Birliği’nin (AU) 2024 yılında eşeklerin derisi için kesilmesini yasaklamasına rağmen, yasadışı ticaret devam ediyor. Botsvana gibi ülkelerde eşek nüfusu sadece on yılda yaklaşık %70 oranında azaldı. Brooke, yasağın etkin bir şekilde uygulanmaması halinde, Afrika’daki eşek nüfusunun önümüzdeki 15 yıl içinde 27 milyondan 14 milyona düşeceği öngörüsünde bulunuyor.

Bu vahşet sadece hayvan refahı sorunu yaratmıyor, aynı zamanda eşeklere bağımlı kırsal toplulukların geçim kaynaklarını da yok ediyor. Eşekler, kırsal kesimde uzun mesafelerde yük ve su taşıyarak önemli bir rol üstleniyor. Eşekler çalındığında veya öldürüldüğünde, bu ağır iş yükü genellikle evdeki kadın ve çocuklara kalıyor.

Eşeklerini kaybeden ailelerde çocuklar okula gidemiyor, kadınlar ise daha kazançlı işler bulma fırsatını kaybediyor. Brooke CEO’su Chris Wainwright’ın belirttiğine göre, “Bu, çağımızın en büyük hayvan refahı ve sosyoekonomik tehditlerinden biridir ve acilen küresel bir yasak sağlamamız gerekiyor.”

Ayrıca Ejiao talebi, nesli kritik derecede tehlikede olan Afrika yabani eşeklerinin de kaçakçılığa kurban olmasına sebep oluyor. Canlı hayvanların insanlık dışı koşullarda uluslararası sınırlar ötesine taşınması, at gribi, Afrika at vebası ve ensefaloz virüsleri gibi zoonotik hastalıkların yayılma riskini artırıyor.

Yasadışı ticaretin parçası olan bir kişinin Brooke’a verdiği ifadede, hayvanların boğazları kesilmeden önce sersemletmek için baltalarla dövüldüğünü söylemesi, yaşanan zulmün boyutunu gözler önüne seriyor. Bu nazik hayvanlar, yiyecek, su ve dinlenme olmadan zorlu yolculuklara katlanmak zorunda kalıyor ve sonunda vahşice katlediliyorlar.