Yüzlerce yıl önce İtalya’da gömülmüş olan ergenlik çağındaki bir kız çocuğunun kalıntıları, bilim dünyasını uzun zamandır meşgul eden “Yeşil Mumya” vakası olarak biliniyor. İnsan kalıntılarında nadiren rastlanan zümrüt parlaklığına sahip bu genç kızın sıra dışı renginin ardındaki sır nihayet çözüldü ve bu keşif, koruma süreçlerinde kullanılan malzemelerin rolüne ilişkin bilimsel bakış açısını kökten değiştirdi.

Uzmanlar, mumyanın belirgin yeşil renginin ipucunun, çocuğun gömüldüğü bakır kutuda yattığını belirledi. İlk kez 1987 yılında Bologna’daki eski bir villanın bodrumunda keşfedilen ve 1617 ile 1814 yılları arasında öldüğü tahmin edilen 12-14 yaşlarındaki bu genç, bakır bir sandığın içine yerleştirilmişti.

Bakır, güçlü antimikrobiyal özelliklere sahip bir metal. Araştırmacılar, bu özelliğin vücudun sert ve yumuşak dokularının korunmasına yardımcı olduğunu düşünüyor. Ancak asıl renk değişimini sağlayan sürecin çok daha karmaşık olduğu görülüyor.

Belirtilene göre bu süreç sırasında, vücuttan sızan asitler zaman içerisinde bakır kutuyla reaksiyona girerek kutuyu aşındırdı ve korozyon ürünleri oluşturdu. Daha sonra bu korozyon ürünleri, iskeletteki kimyasal bileşiklerle etkileşime girdi. Bütün bu etkileşimlerin sonucunda da, çocuğun kemik yapısındaki kalsiyumun yerine bakır iyonları yerleşti. Bu değişim, kemik yapısını sağlamlaştırırken, etkilenen bölgelere benzersiz bir zümrüt yeşili renk verdi. Mumyanın sol bacağı hariç neredeyse tamamen deriden kemiğe kadar yeşil olması, onu bugüne kadar bulunan en eksiksiz yeşil mumya yapıyor.

Bakır kutu sırrı: Rastlantılar zinciri ve sonuç

Roma Tor Vergata Üniversitesi’nden koruma bilimcisi Annamaria Alabiso, bu keşfin ağır metallerin koruma üzerindeki rolüne ilişkin bakış açımızı tamamen değiştirdiğini, bunların koruma üzerindeki etkilerinin beklenenden daha karmaşık olduğunu belirtti.

Yapılan analizlere göre, herhangi bir hastalık veya travma belirtisi bulunmadığı için gencin neden hayatını kaybettiği tam olarak bilinmiyor. Ancak mumyalanma sürecinin kendisi, benzersiz çevresel koşulların bir araya gelmesiyle gerçekleşti.

Bilim insanları, bakır kutunun alt kısmının bir noktada çatlayarak içindeki sıvıların dışarı akmış olabileceğini düşünüyor. Bu durum, kalıntıların serin ve kuru bir odada, düşük oksijenli bir ortamda kalmasını sağladı ve bu da doğal koruyucu etkileri artırdı. Çatlayan kutudan dışarı akan sıvılar nedeniyle çocuğun ayaklarının kopup kaybolmuş olabileceği de tahmin ediliyor.

Ekibin yayımladıkları raporda belirttiklerine göre, “Sonuç olarak, Bologna yeşil mumyası, benzersiz bir çevresel faktör kombinasyonunun sonucudur: Bodrumdaki düşük sıcaklıklar, lahit içindeki sınırlı oksijen miktarı ve bakır iyonlarının biyosidal etkisi, bunların hepsi birlikte onun tuhaf mumyalama sürecine katkıda bulunmuştur.”

Daha önce de bakır veya bronz nesnelerle gömülen diğer kalıntılarda benzer renk değişimleri görülmüş olsa da, bu ergen çocuk mumyası, en bütün durumdaki yeşil mumya örneği olarak bilim tarihi için eşsiz bir değer taşıyor.