1972’den 2022’ye… Ay’a 50 yıldır neden kimse gitmedi? Astronotlara göre sebebi…

1972 tarihli Apollo 17 uçuşu Ay’a yapılan son yolculuk. NASA ise ABD astronotlarının yakında tekrar ayda görüleceğini söylüyor, bu tarih en erken 2025 olabilir.

Insider’ın haberine göre Trump yönetimi sırasında ajansı yöneten eski NASA Yöneticisi Jim Bridenstine, ABD’yi bunu daha erken yapmaktan alıkoyan şeyin bilim veya teknolojik engeller olmadığını söyledi. Bridenstine, 2018’de gazetecilerle yaptığı bir telefon görüşmesinde “Politik risk olmasaydı, şu anda ayda olurduk” dedi: “Aslında, muhtemelen Mars’ta olurduk.”

Peki astronotlar neden 50 yıldır aya geri dönmediler? Insider da makalesinde bu sorunun yanıtına farklı görüşler ışığında yanıt aramış.

Örneğin Bridenstine, “Bunun olmasını engelleyen siyasi risklerdi” diyor: Program çok uzun sürdü ve çok pahalıya mal oldu

Araştırmacılar ve girişimciler, uzun süredir Ay’da mürettebatlı bir üs oluşturulmasını istiyor. Eski bir astronot olan Chris Hadfield daha önce yaptığı bir açıklamada, “Daha derine inmeden önce öğrenmek için icat etmemiz ve ardından test etmemiz gereken bir sürü şey var” demişti.

Bu görüşe göre bir ay üssü, derin uzay görevleri için bir yakıt deposuna dönüşebilir, benzeri görülmemiş uzay teleskoplarının yaratılmasına yol açabilir, Mars’ta yaşamayı kolaylaştırabilir ve Dünya ve ayın oluşumuna ilişkin bilimsel gizemleri çözebilir.

Insider’ın haberine göre ise birçok astronot yeni mürettebatlı ay görevlerini gerçekleştirmenin önündeki en büyük engelin maliyet olduğunu söylüyor.

Herhangi bir uzay uçuşu programı, özellikle de insanları içeren görevler ciddi oranda maliyet getiriyor.

Apollo 11 astronotları, 20 Temmuz 1969’da aya bir bayrak diktiler. NASA

NASA’NIN BÜTÇESİ GEÇMİŞE GÖRE DÜŞÜK

Insider bu konuda şu yorumu yapıyor: “NASA’nın 2022 bütçesi 24 milyar dolar ve Biden yönetimi Kongre’den bunu 2023 bütçesinde yaklaşık 26 milyar dolara yükseltmesini istiyor. Bu meblağlar kulağa beklenmedik gelebilir, ta ki toplam rakamın ajansın tüm bölümleri ve iddialı projeleri arasında bölündüğünü düşünene kadar: James Webb Uzay Teleskobu, Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) adlı dev roket projesi, diğer uzay görevleri vb.

Artı, NASA’nın bütçesi geçmişine göre biraz küçük.

Apollo 7 astronotu Walter Cunningham, 2015’teki kongre konuşması sırasında “NASA’nın federal bütçedeki payı 1965’te %4 ile zirve yaptı. Son 40 yıldır yüzde 1’in altında kaldı ve son 15 yıldır federal bütçenin yüzde 0,4’üne doğru ilerliyor” dedi.

APOLLO PROGRAMI 142 MİLYAR DOLARA MAL OLDU

NASA’nın 2005 tarihli bir raporu, aya geri dönmenin 13 yılda yaklaşık 104 milyar dolara (bugün enflasyonla birlikte 162 milyar dolar) mal olacağını tahmin ediyor. Apollo programı bugünün parasıyla yaklaşık 142 milyar dolara mal olmuş.

Cunningham, “İnsanlı keşif, en pahalı uzay girişimi ve dolayısıyla siyasi destek alması en zor olanıdır” diyor. Cunningham, Mars görevlerine ve aya dönüşe atıfta bulunarak, “NASA’nın bütçesi, konuştuğumuz her şeyi yapmak için çok düşük” dedi.

SİYASİ FAKTÖRLER

Habere göre insanları taşıyacak böyle bir uzay aracını tasarlama ve test etme süreci, en fazla iki dönem için göreve gelebilecek bir başkanın görev süresinden uzun sürer. Ancak yeni gelen başkanlar ve yöneticiler genellikle önceki liderin uzay araştırma önceliklerini rafa kaldırıyor.

Astronot Scott Kelly, Reddit’te “Bir sonraki başkanın, gerçekleştirmemiz istenen görevi, bu görev ne olursa olsun, gerçekleştirmemize izin veren bir bütçeyi desteklemesini istiyorum” diye yazdı.

Haberde Bush, Obama, Trump dönemlerine vurgu yapılıyor ve başkanların uzay politikalarına atıfta bulunularak “NASA’nın pahalı önceliklerinde bu kadar sık ​​yapılan değişiklikler, yaklaşık 20 milyar dolarlık bir kayba ve yıllarca boşa harcanan zaman ve ivmeye yol açtı” deniliyor.

Buzz Aldrin, 2015’te Kongre’ye verdiği ifadede, aya geri dönme iradesinin ABD Kongresi’nden gelmesi gerektiğine inandığını söyledi.

Haberde şu yorum da var:

“Hükümetin aya geri dönme taahhüdünün arkasındaki asıl itici güç, politikacılara oy veren ve politika önceliklerini şekillendirmeye yardımcı olan Amerikan halkının iradesidir. Apollo programının doruğunda, Aldrin ve Neil Armstrong ay yüzeyine çıktıktan sonra bile, Amerikalıların yalnızca %53’ü programın maliyetine değdiğini düşündüklerini söyledi. Geri kalan çoğu zaman, ABD’nin Apollo onayı %50’nin altında kaldı”

AY YÜZEYİNİN ZORLU YAPISI ve GÜNEŞ IŞIĞI SORUNU

Habere göre insanların aya geri dönmemesinin tek nedeni maliyet, bütçe ve siyaset değil. Çünkü ayda hafife alınmayacak riskler de mevcut. Yüzeyi, güvenli inişleri tehdit eden kraterler ve kayalarla dolu. 1969’daki ilk aya inişe öncülük eden ABD hükümeti , yüzeyinin haritasını çıkarmak için milyarlarca dolar harcamış. Ayrıca ay tozu olarak da adlandırılan regolith de bir başka endişe. Çünkü çok aşındırıcı, yapışkan ve uzay giysilerini, araçları ve sistemleri çok hızlı kirletiyor.

Astronog Peggy Whitson Insider’a, Apollo görevlerinin “tozla ilgili birçok sorunu olduğunu” söylemiş ve “Uzun süreler harcayacak ve kalıcı yaşam alanları inşa edeceksek, bununla nasıl başa çıkacağımızı bulmalıyız” diyor.

Insider ise “NASA, toza ve güneşe dayanıklı uzay giysileri ve geziciler tasarladı , ancak bu ekipmanın fırlatılmaya hazır olup olmadığı kesin değil” diyor.

Habere göre ayla ilgili bir de güneş ışığı sorunu var. Ay yüzeyi, her seferinde yaklaşık 14 gün boyunca, doğrudan güneşin çok sert ışınlarına maruz kalıyor; ayın koruyucu atmosferi yok. Sonraki 14 gün tamamen karanlıkta geçiyor ve bu da ayın yüzeyini evrendeki en soğuk yerlerden biri yapıyor.

Yani ay yaşamak için oldukça sert koşullara sahip.

NASA’NIN YAŞLANAN İŞ GÜCÜ

Astronotların söylediğine göre bir diğer konu da NASA’nın yaşlanan iş gücü. Haberde bu nedenle Musk, Bezos gibi yeni nesil uzay meraklısı milyarderlerin oraya ulaşmasının mümkün olduğu da vurgulanıyor.

Ancak astronotlar, Ay’a ve Mars’a geri dönüp dönemeyeceğimizden şüphe duymuyor. Onlara göre bu sadece bir zaman meselesi.