Dünya’ya en yakın kara delik, barındırdığı sayısız gizemle birlikte keşfedildi

Uluslararası bir gökbilimciler grubu, Dünya’ya en yakın kara deliği keşfetti. Bu kara delik, Güneşimize benzer bir yıldızın yörüngesinde dolanıyor, ve galaksimizde ilk kez böyle bir ikili sistem keşfedildi. Gaia BH1 olarak bilinen nesne, 1.600 ışıkyılı uzaklıkta bulunuyor ve Güneşimizin yaklaşık 10 katı kütleye sahip.

Bunun gibi kara delikler yıldız kütleli kara delikler olarak biliniyor. Kütleleri Güneş’inkinin en fazla 100 katı ve çok büyük süpernova patlamaları ile ortaya çıkıyorlar. Bu nesnelerin yaklaşık 100 milyonunun Samanyolu’nda bulunduğu tahmin ediliyor, ancak yalnızca birkaçı keşfedilmiş durumda. Bunların neredeyse tamamı aktif olarak besleniyor, eşlik eden bir yıldızdan malzeme çalıyor ve büyük miktarda X-ışını salıyor.

Ancak Gaia BH1 daha farklı. Yıldızından hiçbir şey çalmıyor, bu yüzden uykuda kabul ediliyor. Nesne ilk olarak Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia uzay aracı tarafından tespit edildi.

Gaia’nın, eşlik eden yıldızda tuhaf düzensizlikler yakaladığı bildirildi. Uluslararası İkizler Gözlemevi ile yapılan takip gözlemleri, yıldızın hareketlerinin okumalarını genişletti ve bir kara deliğin yörüngesinde dönme olasılığının olduğunu doğruladı.

Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde astrofizikçi olan baş yazar Kareem El-Badry, “Güneş Sistemini alın, Güneş’in olduğu yere bir kara delik ve Dünya’nın olduğu yere Güneş’i koyun ve bu sistemi elde edin” diyor. Max Planck Astronomi Enstitüsü ise, yaptığı açıklamada. “Bunun gibi sistemlerin birçok tespiti iddia edilmiş olsa da, hemen hemen tüm bu keşifler daha sonra reddedildi. Bu, galaksimizdeki yıldız kütleli bir kara deliğin etrafındaki geniş bir yörüngede Güneş benzeri bir yıldızın ilk kesin tespiti” diyor.

Ekip, uyuyan kara delikler için yıllarca avlandıktan sonra bu tespitin büyük bir başarı olduğunu düşünüyor. Ve veriler sağlam görünse de, bu sistemin tam olarak nasıl olduğu belli değil. İkili sistem, Güneşimizin yaklaşık 20 katı büyüklüğünde, hala gözlemleyebileceğimiz Güneş benzeri bir yoldaşın yörüngesinde dönen devasa bir yıldız tarafından ortaya çıkartılmış olabileceği düşünülüyor.

Bu devasa yıldız, normalde milyonlarca yıl içinde süper kırmızı dev bir yıldıza dönüşmeli, bu yıldızın dış katmanı, süpernovanın kaçınılmaz çöküşü ve ardından patlamasından önce yoldaşını yutmuş olması gerekiyordu. Yoldaşın tüm bunlardan nasıl kurtulduğu bir gizem. Ve bu gizem, kara delik ikililerinin nasıl oluştuğunu ve geliştiğini tam olarak anlayamadığımızı düşündürüyor.

El-Badry, “bu sistemin standart ikili evrim modelleri tarafından kolaylıkla barındırılmaması ilginç” diyor ve sözlerini şöyle tamamlıyor: “Bu ikili sistemin nasıl oluştuğu ve bu uyuyan kara deliklerden kaç tane olduğu hakkında cevaplamamız gereken çok fazla soru var.“