Gökyüzünde fotoğraflanan dev kırmızı daire heyecan yarattı: ELVES fenomeni nedir?

Geçtiğimiz hafta İtalya’da, gökyüzünde kısa bir süre için muazzam bir kırmızı daire belirdi. Saniyeden kısa süren bu olay, kırmızı bir çöreğin tozunun serpilmesi gibi görünüyordu ve doğal olarak heyecan yarattı. Ama bu olay aslında ELVES olarak bilinen, nadir bir atmosferik olaydan başka bir şey değildi.

ELVES fenomeni nedir?

ELVES, İngilizce “Emissions of Light and Very Low Frequency Perturbations due to Electromagnetic Pulse Sources” kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe olarak “Elektromanyetik Darbe Kaynaklarından Kaynaklanan Işık ve Çok Düşük Frekanslı Bozulmalar” anlamına gelir. ELVES fenomeni, şimşek çakması gibi güçlü elektromanyetik darbelerin iyonosferde oluşturduğu çok parlak ve çok kısa (bir milisaniyeden daha az) elektriksel ışık patlamalarıdır. Bu patlamalar, iyonosferde 400 km çapına kadar ulaşabilen dev bir halka şeklinde görülür.

ELVES, bir ışık emisyonudur ve elektromanyetik darbe kaynaklarından kaynaklanan çok düşük frekanslı oluşumlardır. Başka bir deyişle, kuzey ışıklarının alt kenarlarında olduğu gibi kırmızı rengi alan, elektrik boşalmaları nedeniyle atmosferdeki nitrojenin uyarılmasıdır. Düzdürler ve iyonosferde yüzlerce kilometre uzayabilirler. Bu tuhaf olaylar ilk olarak 1990 yılında Ulysses sondasını Güneş’i incelemek üzere gönderen Discovery ekibi tarafından keşfedildi. Ancak kuzey ışıklarından farklı olarak güneş aktivitesiyle ilgili değillerdir.

ELVES oluşumları, gök gürültülü fırtınaların bir ürünüdür ve aslında, onların çok üzerinde görülürler. Azotla etkileşime giren elektronlar, altında olup bitenler tarafından enerjilendirilmiş olabilir.

Görüntüyü yakalayan Valter Binotto, daha önce Yılın Vahşi Yaşam Fotoğrafçısı Ödülü’nü de kazanan bir isim. Yukarıdaki kareyi yakaladığında, aslında bulunduğu yerden yaklaşık 300 kilometre uzakta bir fırtınayı takip ediyordu.

ELVES, gök gürültülü fırtınalarla ilgili tek tuhaf fenomen değil. Üst atmosferde meydana gelen ve iyi tanımlanmamış pek çok geçici ışık olayı vardır. Bunlar genellikle gök gürültülü bulutların üzerinde oluştuklarından, yerden incelenmeleri zordur.